Damaryolunun Bakımı ve Takibi
Kolunuzu ve fistülünüzü muayene ediniz ve izleyin.
-
Ödem, ÅŸiÅŸme, kızarıklık ve ısı artışı var mı?
-
Fistül veya greftinizde önceki iÄŸne uygulama yerlerinde anormal geniÅŸleme var mı?
-
Parmaklarınızda soğukluk ve ağrı var mı?
-
TitreÅŸimi (Thrill) hissediniz.
-
TitreÅŸim(Thrill) fistülünüzden geçen yüksek kan akımının damar duvarına yaptığı etki ile oluÅŸur ve fistülünüzün iyi çalıştığını gösterir.
-
Fistülünüz yapıldıktan sonra fistülünüzdeki titreÅŸimi kontrol etmeyi öÄŸrenin.
-
TitreÅŸimi hissetmek için ameliyat izinin bulunduÄŸu bölgeye parmaklarınızı veya avuç içinizi kibarca koyunuz ve titreÅŸimi hissetmeye çalışın.
Fistülden diyalize nasıl girilmelidir?
-
Fistüllü kolunuzu diyaliz sabahı ve diyaliz öncesi sabunla yıkayınız.
İğne takılmasına hazırlık:
-
Ä°ÄŸne takılması sizin için aşırı derece aÄŸrılı ve rahatsız edici ise bu bölgeye lokal anestezik kremler uygulanabilir. Bu konuda diyaliz hekiminize danışınız.
-
Diyaliz hemÅŸireniz cildinizi antiseptik solüsyonla temizleyecektir.
-
TemizlenmiÅŸ bölgeye iÄŸne takılmadan kesinlikle dokunmayınız.
İğnelerin takılması:
Fistül veya greftiniz ile diyalize girebilmek için her diyalizde 2 iÄŸne takılmasına ihtiyaç vardır:
-
Arteriyal iÄŸne (kırmızı renkli) ile fistülünüzden kanınız makineye alınır ve diyaliz filtresine yönlendirilir.
-
Venöz iÄŸne (mavi iÄŸne) temizlenmiÅŸ kan tekrar fistülünüzden vücudunuza geri verilir.
-
Kalın iÄŸneler daha yüksek miktarda kan çekmeye imkan tanır.
-
Fistülünüz yeni kullanılmaya baÅŸladı ise daha ince iÄŸneler tercih edilir. Bu iÄŸneler fistülünüze daha az basınç oluÅŸturur ve fistülünüzün erken hasar görmesine engel olur.
-
İğneler operasyon yerine en azından 3 cm uzaktan uygulanmalıdır. İğneler arasında da 3-5 cm ara olmalıdır.
-
Ä°ÄŸne yerleri belirli aralarla deÄŸiÅŸmelidir. Böylece fistülünüzdeki iÄŸnenin yaptığı hasarın onarılması saÄŸlanır.
Diyaliz seansı bittikten sonra ne yapmalıyım?
Fistül veya greftiniz varsa:
-
Diyaliz bittikten sonra diyaliz hemÅŸireniz her iki iÄŸneyi fistülünüzden çıkarır.
-
Steril gazlı bez ile direkt iÄŸne takılan bölgeye parmak ile baskı uygular. Bir süre sonra kanama durur. Bu yaklaşık 3-10 dakika sürebilir. Daha sonra hemÅŸire baskı uygulamayı size bırakır.
​
Bu sırada aşırı basınç uygulanmamalıdır. Çünkü:
-
Aşırı baskı ile kanama daha hızlı durmaz.
-
Tam baskı uygulandığında fistülünüzden kan akımı geçemez.
-
Bu ise fistülde pıhtı oluÅŸturarak fistülünüzün kaybına yol açabilir.
-
Kanamanız 30 dakikadan uzun sürüyorsa bu durumu diyaliz doktorunuza bildiriniz.
-
GeniÅŸ gazlı bezler bu iÅŸlem için kullanılmamalıdır.
-
Küçük gazlı bezler üzerinden her iki iÄŸne yeri üzeri flaster ile kapatılmalıdır.
-
Flasterli pansuman 3-5 saat bu bölgede kaldıktan sonra kibarca çıkartılmalıdır.
-
Flaster ve bandaj kolununuzu boğacak şekilde olmamalıdır.
-
Kanama tamamen durmadan diyaliz merkezinden ayrılmayınız.
-
Merkezden ayrıldıktan sonra kanama olduğunda panik olmayınız ve iğne yerlerine temiz gazlı bez ile uygun baskıyı uygulayınız.
-
Bu durum için yanınızda 1-2 steril gazlı bez bulundurmanız iyi bir fikirdir.
Fistülümde bir problem var mı?
Fistül ve greftinizde siz farkında olmadan bazı problemler geliÅŸebilir. Bu sebeple fistüldeki problemlere karşı bilgili olmanız gerekir. ï€ Fistülünüzde problem olduÄŸunu düÅŸündüren ilk bulgular ÅŸunlardır:
-
Ä°ÄŸne takmada hemÅŸirenin zorluk çekmesi.
-
İğneler ilk takıldığında pıhtı gelmesi.
-
Diyalizde kan akımının yeterli seviyeye gelmemesi.
-
Diyaliz hatlarında basınçların yükselmesi.
-
Ä°ÄŸneler çıkarıldıktan sonra kanama süresinin uzaması.
-
Aylık yapılan kan tahlillerinde kanın temizlenmesinde yetersizlik saptanması
Bu bulgular bende var ne yapmalıyım ?
-
Yukarıdaki durumlar geliştiğinde damar cerrahınıza muayene olunuz.
-
Size muayene sonrası gerek gördüÄŸünde Renkli Doppler Ultrasonografi tetkiki ile fistülünüzün durumu hakkında ayrıntılı bilgi verir. Bu durum genellikle fistülünüzde daralma veya pıhtı oluÅŸumuna baÄŸlıdır.
-
Bu durumda sizden Fistülografi tetkikini ister.
​
Fistülografi nedir?
Fistülografi anjio sistemi ile gerçekleÅŸtirilen özel bir görüntüleme yöntemidir.
-
Anjio Laboratuarında radyologlar tarafından gerçekleÅŸtirilir.
-
Fistülografiye hazırlık, katater takılması veya cerrahi müdahale hazırlık iÅŸlemine benzerdir.
-
Lokal anestezi ve sakinleÅŸtirici ilaçlar altında uygulanır. Ä°ÅŸlem sırasında uyanık olacaksınız.
Fistülografi iÅŸlemi nasıl gerçekleÅŸtirilir?
-
Fistülünüz üzerindeki cilt betadinli solüsyon ile temizlenir.
-
Diyaliz iÄŸnelerine benzeyen bir iÄŸne fistülünüze veya atardamarınıza takılır.
-
Az miktarda kontrast madde içeren ilaç bu iÄŸneden verilir.
-
Bu esnada cihaz görüntülemeye geçerek, atardamar ve fistülünüz hakkında görüntüler oluÅŸturur.
-
Fistül veya greftinizdeki darlıklar ve tıkanmalar saptanır.
-
EÄŸer gerekli ise, darlık bölgeleri aynı seansta Balon Tedavisi ile geniÅŸletilir.
-
GeniÅŸletilen bölgede tekrar darlık oluÅŸmaması için bazen Stent yerleÅŸtirilir.
-
Gerekli ise kanı sulandırıcı ilaçlar verilir.
-
Fistülografi yaklaşık 15-45 dakika sürer.
İşlem Sonrası:
-
Bir süre gözetim odasında izlem altında tutulursunuz.
-
Daha sonra evinize veya diyaliz merkezinize dönebilirsiniz.
​