Hemodiyaliz İçin
DAMARYOLU

Kateter nedir?

•  Kateter diyalize girmek için büyük toplardamarlara takılan esnek borucuk sistemidir. Kateterin kan alıp vermeye yarayan 2 bağlantı bölümü vardır. Diyaliz seansı sırasında kırmızı bağlantıdan kan alınır, makinede kan temizlenir ve mavi bağlantıdan hastaya geri verilir.

• Kateterler kalıcı damaryolunuz olmadığında veya fonksiyon kaybı geliştiğinde uygulanan damaryolu seçeneğidir.

•  Kateterler yerleştirildikten hemen sonra kullanıma hazırdır.

• Kateterler sıklıkla boyundan, bazen kasıktan yerleştirilir.

•  Kateterler tecrübeli kişiler tarafından her türlü kalp ve damar cerrahisi müdahalesinin yapılabileceği merkezlerde takılmalıdır.

Niçin boyundan takılan kateterler tercih edilmektedir?

•  Boyun kateterleri hastanın günlük yaşamında daha az kısıtlamaya yol açar.

• Boyun kateterlerinin tıkanma ihtimali daha azdır ve daha uzun süre kullanılabilir.

•  Boyun kateterlerinin enfeksiyon riski daha azdır.

• Boyun kateterleri gelecekte yapılacak fistül ve greft ameliyatlarında daha az sorun yaratır.

Kateterlerin sakıncaları ve potansiyel riskleri nelerdir?

• Kateterler uzun süre kullanıma uygun değildir. Kateterlerin uzun süre kullanımı enfeksiyon riskini artırır. Enfeksiyon antibiotik tedavisi veya kateterin değiştirilmesini gerektirebilir.

• Boyun kateterleri boyun hareketlerinde ve konforlu uyuma pozisyonunda kısıtlama yapabilir. Kasık kateterleri ise yürüme ve diğer günlük aktivitelerinizde zorluk yaratır.

• Aşırı terleme özellikle yaz aylarında enfeksiyon riskini artırabilir.

• Kateter bölgesine koruyucu su geçirmez film uygulayarak, duş şeklinde banyo yapabilirsiniz.

• Kateter takılması sırasında hayati tehlike oluşturabilecek riskler mevcuttur. Başlıca riskler akciğer zarının yırtılması, kanama, damar tıkanması ve ritm bozukluğudur.

• Kateterler toplardamar sisteminde daralma ve tıkanmalara yol açabilir. Bu ise ilerideki fistül ve greft ameliyatı şanslarınızı azaltır.

• Kateter ile yeterli kan akımı sağlanamazsa, yetersiz diyaliz oluşabilir.

Geçici kateter nedir?

• Geçici kateterler, kısa süreli kullanım amacıyla yerleştirilir.

• Fistül ve greftinde sorun gelişen hastalar, sorun giderilinceye kadar geçici
  hemodiyaliz kateteri ile hemodiyalize girer.

• Geçici kateter boyunda ise 3 hafta, kasıkta ise 1 hafta kullanılması önerilmektedir.

Kalıcı kateter nedir?

• Kalıcı kateter daha uzun süre kullanılabilen kateterlerdir. Ortalama kullanım süresi 6-12 aydır.

• Kalıcı kateterler cilt altında oluşturulan bir tünelden geçerek, toplardamara girer.

• Kateter üzerinde enfeksiyon yayılımını engelleyen bir

keçe vardır.

Kalıcı kateterler hangi hastalarda tercih edilmelidir?

• Yaşam süresi beklentisi az ve genel durumu kötü hastalar.

• Ciddi koroner arter hastalığı veya ağır kalp yetmezliği bulguları izlenen hastalar.

• Devamlı tansiyon düşüklüğü izlenen hastalar.

• Kol ve bacaklarda fistül ve greft seçeneklerini kullanmış veya bu yöntemlerin uygun olmadığı hastalar.

• Fistül ve greftin oluşturulmasının ve olgunlaşmasının uzun süre gerektireceği düşünülen hastalar.

Kateter takılması öncesi nasıl hazırlık yapılmalıdır?

• İşlem öncesi 6 saat hiçbir şey yiyip içmeyiniz.

• Tansiyon ilaçları ve diğer ilaçlarınızı az miktar su ile alınız.

• Kan sulandırıcı ilaç kullanıp kullanmadığınızı doktorunuza bildiriniz. Doktorunuz önerdiğinde bu tür ilaçları kesiniz.

• Şeker hastasıysanız ve insülin kullanıyorsanız işlem öncesi

insülin dozunuz yapılmalıdır.

Kateter nasıl takılır?
Kateterler genellikle ameliyathane şartlarında Nefroloji, Radyoloji, Anestezi veya Kalp ve Damar Cerrahisi doktorları tarafından takılmaktadır.

İşlem Öncesi:

• Kateter işlemi için mutlaka ailenizden bir yakınınız ile hastaneye gidiniz.

• Doktorunuz tarafından tıbbi öykünüz, allerji durumunuz ve kullandığınız ilaçlar incelenir.

• Bu sırada yapılacak işlem size kısaca açıklanır. Merak ettiğiniz soruları doktorunuza sorabilirsiniz.

İşlem Sırasında:

•  Bacaklarınız bir miktar yukarı kaldırılarak boyun damarlarının

belirgin hale gelmesi sağlanır.

•  Lokal anestezi ve bazen de damardan sakinleştirici bir ilaç uygulanır. İşlem sırasında uyanık olacaksınız.

•  Cildiniz temizleyici solüsyon ile temizlenir ve steril örtüler ile örtülür.

•  Geçici kateter direkt olarak toplardamarınıza, kalıcı kateter ise cilt altında tünelde ilerletildikten sonra toplardamarınıza takılır.

•  Kateteri tespit eden dikişler atılır ve kateter bölgesi pansumanla kapatılır.

•  İşlem sonrası akciğer filmi çekilerek, kateterin yeri ve

akciğerlerin durumu kontrol edilir.

İşlem Sonrası:

•  Kateter takıldıktan sonra 1-2 saat hastanede gözetim altında kalacaksınız. Takiben evinize veya diyaliz merkezine gidebilirsiniz.

•  Evde kateter yerinden çıkmış veya kateterin takıldığı bölgede kanama görürseniz, panik yapmayınız. Pansuman üzerine kibarca baskı uygulayarak diyaliz merkezinize veya en yakın hastaneye başvurunuz.

•  Ağrınız varsa doktorunuzun önerdiği ağrı kesicileri alabilirsiniz.

 

Diyaliz ekibiniz kateter kullanımında nelere dikkat etmelidir?

•  Diyaliz ekibi ve hasta, kateter bakımı ve kullanımında maske kullanmalıdır.

•  Kateteri sabitleyen dikişlerin sağlam olduğu kontrol edilmelidir.

• Kateter giriş bölgesinde kızarıklık, ısı artışı ve akıntı olup

olmadığı kontrol edilmelidir.

•  Diyaliz bitiminde kateterin içi heparinli serum veya özel kapama solüsyonları ile doldurularak kapatılmalıdır.

•  Her diyalizden sonra kateter çevresi antiseptik solüsyonla temizlenmeli ve pansuman yeniden kapatılmalıdır.

• Kateter bakımı sadece diyaliz ekibinizce yapılmalıdır. Kendiniz asla kateteri kurcalamayınız, pansumanı açmayınız ve pansumanı değiştirmeyiniz.

​